„Ta Ela to jest kreatywna” – myślisz, po czym dodajesz w głowie „Ja w ogóle nie nadaję się do kreatywnej pracy!” Tymczasem inni wokół mówią Ci „Twoja głowa jest pełna pomysłów!” Jeśli nie wiesz, jak się do nich dostać, to podpowiadam – jak rozbudzić kreatywność przez naturę…
Kreatywność… magiczny twór, jakby niedostępny dla zwykłych śmiertelników.
Obdarzeni darem kreatywności mogą spełniać się w obszarach niektórym w ogóle niedostępnych. Wymyślać teksty, książki, albo innowacyjne technologie. Prawda?
No nieprawda!
Kreatywność, to nie kolor oczu, z którym się rodzimy. To mięsień, który bez ćwiczeń sflaczeje… Kreatywność nie jest darem – jest procesem dziejącym się w naszym mózgu! I tak jak możemy zadbać o nasze oczy, możemy zaopiekować się naszym mózgiem, aby kreatywność miała szansę w nim zadziałać.
Czym w ogóle jest kreatywność?
Na początek najtrudniejsze – nie ma jednoznacznej definicji kreatywności, ani z językowego, ani z naukowego punktu widzenia 🙂
Cytując za Wikipedią – kreatywność (postawa twórcza; od łac. creatus „twórczy”) – proces umysłowy pociągający za sobą powstawanie nowych idei, koncepcji lub nowych skojarzeń, powiązań z istniejącymi już ideami i koncepcjami.
A teraz nadajmy kreatywności osobowość, a raczej potraktujmy ją jako umiejętność, którą możemy rozwijać, dbać o nią. Jak chodzenie, jazdę na rowerze, szydełkowanie. Zamiast jednak rąk czy nóg do rozwoju kreatywności będziemy używać naszego mózgu. Bo to w nim te tajemnicze procesy zachodzą!
Myślenie kreatywne, to znajdowanie nieoczywistych, nowych rozwiązań. Jak to działa? Mamy zadanie – np. porządek w rachunkach. Jedni automatycznie podejdą do sprawy, wykorzystując znane już schematy: jeden folder to rachunki za gaz, drugi folder to energia. I to super się sprawdza! Inni natomiast wpadają na pomysły rozwiązania problemu inaczej – wymyślają w głowie aplikacje, które poza katalogowaniem rachunków, będą przypominać o terminach płatności, uwzględnią to w miesięcznym budżecie, a przelewy będą definiować się same na podstawie automatycznego skanowania faktur.
Kreatywność to zdolność do wpadania na te mniej oczywiste pomysły!
Jak przebiega proces kreatywny?
Dobrze ugruntowane ramy postrzegają kreatywność jako proces składający się z wielu etapów: przygotowania, inkubacji, generowania pomysłów i oceny (Amabile i in., 2005). Jak to wygląda w praktyce?
Przygotowanie. Poznajemy problem i zbieramy informacje potrzebne nam do pracy umysłowej nad nim. W głowie pojawia się chaos – świadomość niewiedzy i braku rozwiązania jest przytłaczająca. Myśli orbitują. Mamy wrażenie, że nic nie wiemy. Nic nie wymyślimy! Ale klops.
Inkubacja. Cała zebrana przez nas wiedza zaczyna współpracować z osiągniętymi dotychczas w naszym życiu kompetencjami, wiedzą i doświadczeniami. Wkracza nasza podświadomość – to nie my kierujemy pomysłami, one się mają dopiero pojawić. To dlatego dopiero po kłótni z bliskimi przychodzą nam do głowy dobre argumenty 😉 Musimy dać sobie i naszym myślom czas.
Generowanie pomysłów. Z podświadomości wracamy do świadomości – pomysł zaczyna pojawiać się w formie ukształtowanych myśli, pojawiają się potencjalne rozwiązania. Wow! Niewiele się zmieniło, a jednak mam pomysł!
Etap oceny. Podejmujemy decyzję, czy wymyślone przez nas rozwiązania są trafne i faktycznie rozwiązują problem. Musimy zweryfikować, czy nie poszliśmy na skróty i czy naprawdę „wpadliśmy” na rozwiązanie.
Jak rozbudzić kreatywność? Zrób przestrzeń na nowe
Kreatywność to proces dziejący się w naszym mózgu. I choć są osoby, które pozostają kreatywne w chaotycznej przestrzeni, to najprościej ten przykład przedstawić na zabałaganionym mieszkaniu, które jest symbolem przebodźcowanego umysłu.
Wyobraź sobie, że w Twoim mieszkaniu panuje bałagan. To nic trudnego, prawda? 😉
Oczywiście możesz w nim ugotować obiad, albo spakować się na weekend z przyjaciółmi, ale znalezienie odpowiednich składników do sosu w kuchni, w której najpierw musisz sobie umyć garnek, żeby móc go użyć – zajmuje nie tylko więcej czasu, ale i zużywa więcej Twojej energii. Podobnie z pakowaniem – oczywiście w końcu zabierzesz wszystkie potrzebne Ci rzeczy, ale jeśli okaże się, że najpierw musisz je znaleźć albo w ogóle uprać, rozwiesić i poczekać aż wyschną – pakowanie się zabiera Ci czas oraz siły fizyczne i umysłowe.
Tutaj z pomocą przychodzi naprawdę każdemu dostępna opiekunka naszego ciała i umysłu – natura. Zabiera cały chaos z głowy, by oczyścić przestrzeń i zrobić miejsce na nowe myśli – na myśli kreatywne.
Jak rozbudzić kreatywność? Co na nią wpływa?
Jak spacer może wpłynąć na procesy myślowe? Jest wiele teorii i dowodów, które skupiają się na wpływie kontaktu z naturą na kreatywność:
➡ Teoria przywrócenia równowagi (Kaplan, 1989). Istnieją dowody na to, że po spędzeniu czasu na łonie natury mamy możliwość lepszej koncentracji, dzięki tzw. „miękkiej fascynacji”, czyli kierowaniu swojej uwagi na różne zjawiska w sposób bezwysiłkowy. Mogą to być np. mrówki chodzące po drzewie czy latające motyle. Dzięki nim po powrocie z lasu łatwiej jest nam się skupić i zebrać myśli.
➡ Wędrówka umysłu. Mind wandering, jest wewnętrznie skoncentrowaną myślą, która nie jest związana z wykonywanym zadaniem (Baird et al., 2012, Smallwood i Schooler, 2015). Gdy idziemy na spacer leśnymi ścieżkami, nasze myśli niemal zawsze wędrują, a to pomaga kojarzyć ze sobą na pozór niepowiązane zagadnienia. Nie ma nic bardziej sprzyjającego kreatywności niż tworzenie nowych łańcuchów zależności!
➡ Teoria restoracji – okres inkubacji sprzyja rozwiązywaniu problemów poprzez zmniejszenie zmęczenia psychicznego. Jak w możliwie szybki sposób pomóc naszym myślom ułożyć się w głowie? Odciążyć umysł, skupiając się na fizycznych doznaniach. Dotyk drzew, zapach roślin, dźwięki natury – to bodźce tak wyraźne i nienachalne w swej prostocie, że pozwalają odetchnąć naszemu mózgowi. Skupiając się na ich poznaniu, dajemy przestrzeń na podświadome nowe myśli w naszej głowie.
Natura, a rozwój kreatywności
Doświadczenie przyrody pomaga w tworzeniu modeli poznawczych do niezbędnego rozwoju intelektualnego (naturalne przestrzenie, materiały) – ilu naukowców czy inżynierów w swoich nowoczesnych technologiach inspiruje się naturą? To najpotężniejsza pomysłodawczyni. Doskonałe kształty, wytrzymałe materiały. Natura potrafi inspirować i stawiać wyzwania.
Tak przy okazji dzieci, które bawią się na łonie natury, są bardziej uważne, sprawniejsze fizycznie, bardziej skłonne do WYMYŚLANIA WŁASNYCH ZABAW. Zabawa w przyrodzie zwiększa również ich wyobraźnię. To otwiera oczy, prawda?
Jak inaczej rozbudzić kreatywność? Przez dietę!
O umysł – naszą przestrzeń dla myśli, możemy dbać poprzez kontakt z naturą. A jak dbać o mózg – narząd będący autostradą dla pomysłów?
Możemy go karmić! Tak, jak cały organizm napędzany jest pożywieniem, tak samo nasz mózg karmimy tym, co zjadamy. Co mu zatem dostarczyć, by działał jak najlepiej?
🟢 Polifenole
Chronią neurony, mogą poprawiać funkcje poznawcze, pilnują, by nasze komórki nie starzały się zbyt szybko. Znajdziesz je m. in. w ciemnej czekoladzie, goździkach, owocach, jagodach, roślinach strączkowych i soi.
🟢 Kwasy tłuszczowe omega-3
Nasz mózg składa się z wody i tłuszczu! I nimi również się żywi. Warto, by dostarczać mu ich w odpowiedniej, zdrowej formie. Najzdrowsze są wielonienasycone kwasy tłuszczowe, czyli kwas alfa-linolenowy (ALA), kwas eikozapentaenowy (EPA) i kwas dokozaheksaenowy (DHA). Wzmacniają one błony komórkowe, umożliwiają komunikację między komórkami mózgowymi, poprawiają funkcjonowanie mózgu. Można je znaleźć w tłustych rybach zimnowodnych, orzechach i nasionach oraz olejach roślinnych.
🟢 Antyoksydanty
Antyoksydanty to przeciwutleniacze, które pomagają chronić mózg i ciało przed wolnymi rodnikami, czyli cząsteczkami zawierającymi tlen i nierówną liczbę elektronów. Nasz mózg zużywa bardzo dużo tlenu, jest więc szczególnie narażony na ataki wolnych rodników. Przeciwutleniacze, a zwłaszcza likopen, są świetne dla zdrowia mózgu. Likopen, znajdujący się w czerwonym pigmencie żywności, takiej jak pomidory, może nie tylko poprawić poznanie, ale także zmniejszyć stan zapalny spowodowany stresem oksydacyjnym. Można je znaleźć w pomidorach, czerwonych pomarańczach, arbuzach, grejpfrutach i innych pokarmach o czerwonym zabarwieniu.
🟢 Woda
Pamiętasz, że nasz mózg składa się w 73% z wody. Czy zdarzyło Ci się kiedyś zamiast tabletki na ból głowy wypić szklankę wody? Jeśli nie, spróbuj! Nasz organizm jest niezwykle mądrym systemem naczyń (przypadek?) połączonych. Jednym z pierwszych objawów odwodnienia jest pogorszenie koncentracji i ból głowy. Dbanie o odpowiednie nawodnienie jest dbaniem o nasz mózg.
Naprawdę każdy z nas jest zdolny do kreatywnego myślenia. Nie jest to żaden ukryty talent, czy trudna umiejętność, a zdolność, której musimy dać przestrzeń na zadziałanie. Dbając o siebie, możemy dokonywać wspaniałych odkryć.
Gdy pojawi się w Twoim życiu jakiś problem do rozwiązania lub decyzja do podjęcia, spróbuj proszę zastanowić się nad nią, a następnie odpuścić. Tak! Zrób sobie przerwę i pójdź na spacer.
Skup się podczas niego na tym, co Cię otacza, zwróć uwagę na pogodę, kształt chmur, kolor liści na drzewach czy kaczki pływające po stawie. Pozwól Twoim myślom się ułożyć i sprawdź, czy po powrocie rozwiązanie nie przyjdzie samo.
Efekty mogą Cię zaskoczyć! Powodzenia 🙂
Ps. Jak rozbudzić kreatywność przez naturę, zapraszam na kąpiele leśne.
